Yanlış çanta kullanımı, ciddi omuz problemlerine, sırt ve bel ağrılarına duruş bozukluklarına sebep olabilmektedir. Günümüzde okul çağı çocuklarda da her geçen gün artış gösteren omurga ve duruş bozukluklarının da bir sebebi yine hatalı çanta taşıma şeklidir.
Yetişkinlerde karşılaştığımız kadar okul çağındaki çocuklarda da çok fazla karşılaştığımız bu hatalı alışkanlık ve sebebiyle gelişen rahatsızlıklar için, en önemli yaklaşımlardan biri de bilinçlenmek ve önlem almaktır Çantanın ağırlığı sebebiyle karşılaşabildiğimiz diğer konu ise; ağırlığı karşılayabilmek için vücudumuzun aldığı yanlış duruş alışkanlığıdır. Farkında olmadan çantayı kullandığımız omzumuz, zamanla diğer omuza göre daha yukarıda olacak şekilde pozisyon alır. Bu şekildeki bir asimetri, boyun kaslarımızı ve sırt kaslarımızı da etkileyerek tüm omurgamızda asimetrik dizilim meydana getirir.
Hangi hataları yapıyoruz ve sonuçları neler olabilir???
Taşıma ağırlığının omuz için fazla olması, omuzun üst kısmında sıkışmaya sebep olabilmektedir. Omuz bölgesi çok dar ve sıkışık bir eklem yapısına sahiptir. Ağır çanta kullanımı ile bu bölgede meydana gelen yoğun baskı, omuz eklemi etrafında bulunan yumuşak dokularda (kaslar, tendonlar ve bağlar gibi), hassasiyet meydana getirir. Ayrıca bu baskı, bölgedeki dolaşımı da olumsuz etkileyebileceği için olası mikrotravmalar yani çok küçük yaralanmalar oluşabilir. Tekrarlı kullanım ve tekrarlı minik yaralanmalar sonrasında ise ciddi omuz sakatlıkları oluşur.
Çantanın ağırlığı sebebiyle karşılaşabildiğimiz diğer konu ise; ağırlığı karşılayabilmek için vücudumuzun aldığı yanlış duruş alışkanlığıdır. Farkında olmadan çantayı kullandığımız omzumuz, zamanla diğer omuza göre daha yukarıda olacak şekilde pozisyon alır.Bu şekildeki bir asimetri, boyun kaslarımızı ve sırt kaslarımızı da etkileyerek tüm omurgamızda asimetrik dizilim meydana getirir.
Ne Yapmalıyız!!!
Kullandığımız çanta bir omuz çantası ise 2 kg dan daha ağır olmamasına dikkat etmeliyiz. Mümkünse yaklaşık 15 dakika da bir omuz değiştirerek kullanmalıyız. Eğer sırt çantası kullanıyorsak; mutlaka çift omuz kullanarak tüm çanta yükünün sırt tarafından karşılanmasını sağlamalıyız.
Okul çağındaki çocukların kullandığı çantalar ise çoğunlukla hem seçimleri hem kullanımları açısından hatalı olmaktadır. Kemik gelişimi devam eden okul çağı çocuklarda gövde ağırlığı ile sağlıklı bir orantıda olmayan yükteki çantalar, omurga gelişimi açısından ciddi bir tehlike yaratmaktadır. Ağır sırt çantası taşımak, okul çocuklarının gelişmekte olan eklem, kas ve ligament yapılarında zorlanmalara neden olarak sırtta, belde, omurgada kas gerginliğine sırt eğriliklerine, bozuk yürüyüş, kötü postür (duruş) ve hatta ciddi omurga ve bel ağrılarına neden olabilir. Sırt çantaları tek taraflı taşındığında ise, boyun hızla arttığı bu dönemde ‘skolyoz’ olarak adlandırılan omurganın yana eğriliklerine sebep olabilmektedir. Ayrıca çanta ağırlaştıkça ve taşıma süresi uzadıkça, boyun öne doğru eğilir ve vücuttaki yük dağılımı bozulur.
Ne Yapmalıyız!!!
Okul çantaları nasıl olmalı?
Çanta askıları: Askıların yumuşak ve eşit uzunlukta olması gereklidir. Dar, sert ve ince olan omuz askıları kollara giden damar ve sinirlere baskı yaparak, kollarda ağrı, uyuşukluk ve karıncalanmalara neden olabilir. Omuz askıları geniş ve ped destekli çantalar tercih edilmelidir. Askıların yerleşimi omuzları ortalamalıdır. Askılar çantanın tüm sırt bel bölgesine tam temas edecek şekilde ve eşit oranda sıkılarak ayarlanmalıdır. Çanta askıları gevşeme yapabilir veya dengesiz uzunlukta olabilir. Bu yüzden sıkça kontrol edilmelidir.
Çantanın bel bölgesi: Bel bölgesi yastıkçıkla desteklenmiş çantaları tercih edin. Bu tip çantalar ağırlığın doğru dağılımını sağlar ve ayakta durmayı kolaylaştıran bir dayanak noktası oluşturur. Mümkünse bel kayış kemeri olanları seçin. Çünkü bu kayış yükün daha da eşit dağıtılmasını sağlar. Ayrıca çanta ile bel arasında mümkünde hiç boşluk kalmamalıdır.
Çantanın ağırlığı: Çantasının boş ağırlığının da fazla olmaması dikkat edilmesi gereken bir noktadır. Çantanın dolu ağırlığı, vücut ağırlığının ortalama % 15’i kadar olmalıdır. Bu oran ilkokul çocuklarında 3-4 kg, diğer çocuklar da ise ortalama 5-8 kg arasında olmalıdır.
Çanta içindeki yerleşim: Çantayı sağa ve sola eşit derecede yük dağıtacak şekilde orantılı yerleştirmek gerekir. Bele binecek olan yükü azaltmak için ağır olan eşyalar sırta yakın konulmalı, daha hafifleri daha uzağa yerleştirilmelidir.
Çantanın kullanımı: Sırt çantanız sırtınızdayken öne eğilmekten kaçının, yerden bir şey almak istediğinizde dizlerinizi kırarak ve çömelerek alın. Ayrıca çanta ağırlığı ne olursa olsun çantanın arkadan yük aktarımını dengelemek için gövdeyi öne alarak pozisyonlamadığınızdan emin olun.
Sizin için basit ama sağlığınız için büyük bir adım atın…
Kaybetmeden Kazanın…
Fizyoterapist
ISST Shroth Terapist
EBRU ÖZDEMİR